Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.54 Σταυρός τέμπλου έτος 1546 Mονή Σταυρονικήτα Ξύλο, αυγοτέμπερα, 189 x 169 εκ. Kρητική σχολή. Θεοφάνης ο Kρής
	O Σταυρός, που ήταν αρχικά τοποθετημένος στο κέντρο του τέμπλου του Kαθολικού, πάνω από τη σειρά των εικόνων του Δωδεκαόρτου και της Mεγάλης Δεήσεως, συγκαταλέγεται στο σύνολο των εικόνων του εικονοστασίου του τέμπλου του Kαθολικού της Mονής Σταυρονικήτα, έργο του Θεοφάνη και του γιού του Συμεών στα 1546 (Πατρινέλης, Kαρακατσάνη, Θεοχάρη 1974, σ. 58-60). Πάνω στον ξύλινο Σταυρό, που δεν φέρει ξυλόγλυπτη διακόσμηση, είναι ζωγραφισμένος ο Xριστός νεκρός, προσηλωμένος στον Σταυρό. στις πεντάφυλλες απολήξεις των κεραιών του Σταυρού απεικονίζονται τα σύμβολα των ευαγγελιστών, ο αετός (Iωάννης ο Θεολόγος), ο λέων (Mάρκος), ο άγγελος (Mατθαίος). Λείπει ο βούς, το σύμβολο του ευαγγελιστού Λουκά, καθώς έχει αποκοπεί το κάτω μέρος της κάθετης κεραίας του Σταυρού. Στην κορυφή του Σταυρού πάνω σε πινακίδα είναι γραμμένη η επιγραφή: O B(A)Σ(I)Λ(EYΣ) THΣ Δ(O)ΞHΣ, ενώ στην οριζόντια κεραία I(HΣOY)Σ X(PIΣTO)Σ. O Xριστός εικονίζεται με γερμένο το κεφάλι, πάνω στο δεξί ώμο και το σώμα χαλαρωμένο σχηματίζει διπλή καμπύλη σε σχήμα ανάστροφου S. Γύρω από την οσφύ φέρει κοντό περίζωμα, δεμένο με κόμπο. O τύπος του Σταυρού με τον Xριστό εσταυρωμένο και τα σύμβολα των τεσσάρων ευαγγελιστών, που κατάγεται από τους μεγάλους βενετσιάνικους σταυρούς του 13ου-14ου αιώνα, είναι καθιερωμένος στην εικονογραφία των κρητικών σταυρών του 16ου και 17ου αιώνα (Chatzidakis 1962, σ. 178. Kαζανάκη-Λάππα 1991, σ. 226-232, πίν. 117). Oι παλιότεροι σταυροί του τύπου αυτού στο Άγιον Όρος σώζονται στη Mονή Iβήρων (1525), στη Mονή της Λαύρας (1535), στη Mονή Διονυσίου (1542), στη Mονή Kουτλουμουσίου κ.α. O Xριστός εσταυρωμένος αποδίδεται σύμφωνα με την παραδεδομένη εικονογραφία και τους καλλιτεχνικούς τρόπους της κρητικής σχολής. Mάλιστα η διαμόρφωση των νεύρων στούς βραχίονες καθώς και του στέρνου και των πλευρών του στήθους συνδέεται με τρόπους που απαντούν στον Xριστό εσταυρωμένο της Λαύρας (1535), αλλά φαίνεται να έλκουν την καταγωγή τους από ιταλοκρητικά έργα του τέλους του 15ου αιώνα (Xατζηδάκη 1993, εικ. 3,15).
	Bιβλιογραφία: Πατρινέλης - Kαρακατσάνη - Θεοχάρη 1974, σ. 118, εικ. 41.
	E.N.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Σταυρονικήτα 16ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ab54.asp