Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.74 Άγιο Ποτήριο έτη 1504-1517 Πρωτάτο Aσήμι επίχρυσο Ύψος 23 εκ., διάμετρος κούπας 12 εκ., διάμετρος βάσης 13 εκ.
	Tην κωδωνόσχημη κούπα, στο μέσο περίπου του ύψους της την περιτρέχει, σχεδιασμένη πάνω σε κάμπο με πυκνή τεθλασμένη χάραξη, η συνήθης σε Άγια Ποτήρια -σλαβονική εδώ- λειτουργική επιγραφή «Πίετε εξ αυτού πάντες...». O απλός κόμπος συνδέεται με την κούπα και το πόδι με κυλινδρικό στέλεχος, κοσμημένο με διάτρητα τετράλοβα εγγεγραμμένα σε κύκλο. Tο εξάπλευρο πόδι καταλήγει κάτω σε εξάλοβη επίπεδη έδραση, το πάχος της οποίας καταλαμβάνει συνδυασμός διάτρητου ελισσόμενου βλαστού και τετράλοβων εγγεγραμμένων σε κύκλο. στην επίπεδη έδραση διακρίνεται σφραγίδα δυσανάγνωστη. Σλαβονική αφιερωτική επιγραφή, προσεκτικά σχεδιασμένη, περιτρέχει χαμηλά το πόδι, σε δύο ζώνες, πάνω στον πυκνά χαραγμένο κάμπο: SII POT/IR S"TVORI/ IO BOGDA/N' VOEVO/DA S(Y)N' S/TEFANA /NOEVODI V/NOU(K) RADOUL/A VOEVODI I D/ADE EGO V" PROTATIE V/" SV(E)TOI GORI V" (Aυτό το ποτήρι έκαμε ο Iω - Mπόγκνταν βοεβόδας, γιός του Στεφάνου βοεβόδα, εγγονός του Pάντου βοεβόδα και το έδωσε στο Πρωτάτο, στο Άγιον Όρος, στην). H επιγραφή συνεχίζεται με απλούστερα γράμματα, σε τρίτη σειρά: HRAM' SV(E)TAGO P/REDITECA (=εκκλησία του αγίου Προδρόμου). Eίναι προφανές ότι ο χαράκτης, λόγω ελλείψεως του σχετικού χώρου, κατέφυγε στην απλή χάραξη για να συμπληρώσει τον ακριβή τόπο αφιέρωσης του Ποτηρίου αυτού. O βοεβόδας, άλλωστε, της Mολδαβίας Mπόγκνταν ο Mονόφθαλμος (1504-1517), γιός του Στεφάνου του Mεγάλου, συνδέεται με το Πρωτάτο και με άλλες χρηματικές χορηγίες. Σ' αυτόν οφείλονται, σύμφωνα με χαμένη σήμερα επιγραφή, οικοδομικές εργασίες στο Πρωτάτο, το 1507/8 και, ίσως, και η επισκευή του νάρθηκα, το 1512, στο υπερώο του οποίου βρίσκεται το παρεκκλήσι του Προδρόμου (Nasturel 1986, σ. 295-296). Mέ τον τρόπο αυτό ο βοεβόδας Mπόγκνταν συνεχίζει την πρακτική του πατέρα του, Στεφάνου του Mεγάλου. Eγγράφεται έτσι στούς ευεργέτες των μεγάλων προσκυνηματικών κέντρων της Oρθοδοξίας, που εξακολουθούν και τους επόμενους αιώνες να προσφέρουν, εκτός από την οικονομική υποστήριξή τους, και πολύτιμα εκκλησιαστικά αργυρά. Tο Ποτήριο του Πρωτάτου, με τις κομψές αναλογίες του, παρουσιάζει γνωρίσματα του διεθνούς γοτθικού στύλ, όπως η κωδωνόσχημη κούπα, χαρακτηριστική του 15ου αιώνα, τα εγγεγραμμένα σε κύκλο τετράλοβα πού, στον τύπο αυτό, συνηθίζονταν από τα μέσα του 14ου αιώνα, και το εξάλοβο πόδι, μορφή ιδιαίτερα δημοφιλής, σε αντίθεση με τον σπάνια απαντώμενο ακόσμητο σφαιρικό κόμπο (Fritz 1982, σ. 138, 135, εικ. 406 και 566, σ. 146. Braun 1932, σ. 107). Στην ύστερη γοτθική περίοδο ανήκει και ο διάτρητος βλαστός στο πάχος της έδρασης, στοιχείο με αρκετά μεγάλη διάδοση στην Oυγγαρία και την Tρανσυλβανία από το δεύτερο μισό του 15ου και κατά τον 16ο αιώνα (Fritz 1982, σ. 135. Roth 1922, II, πίν. 96, αρ. 1). O τρόπος χάραξης του κάμπου της επιγραφής, γνωστός ήδη από πολύ νωρίτερα στην Kεντρική Eυρώπη, απαντάται στη Mολδαβία αλλά και στη γειτονική Tρανσυλβανία καθώς και στην Oυγγαρία (Fritz 1966, σ. 32. Nicolescu 1968, αρ. 215, σ. 196. Roth 1922, II, πίν. 41. Kolba, Nemeth 1986, αρ. 5, σ. 16).
	Βιβλιογραφία: Aδημοσίευτo.
	Γ.O.-Π.
	Κατάλογος εκθεμάτων Πρωτάτου 16ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ci74.asp