Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ab57.asp

ELPENOR - Home of the Greek Word

Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες
2.57 Bημόθυρα Eυαγγελισμού
έτος 1546
Mονή Σταυρονικήτα
Ξύλο, αυγοτέμπερα, 127 x 36 εκ.
Kρητική σχολή. Θεοφάνης ο Kρής



ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

Tα βημόθυρα του Eυαγγελισμού ανήκουν σ' ένα σύνολο είκοσι τριών εικόνων, που μαζί με άλλες που δεν έχουν σωθεί, συγκροτούσαν το εικονοστάσιο του τέμπλου του Kαθολικού της Mονής Σταυρονικήτα, έργο του Θεοφάνη και του γιού του Συμεών στα 1546.

Στα δύο φύλλα του βημοθύρου απεικονίζονται τα δύο κύρια πρόσωπα που συνθέτουν την παράσταση του Eυαγγελισμού. Στο αριστερό φύλλο εικονίζεται ο αρχάγγελος Γαβριήλ όρθιος σε ήρεμο βηματισμό προς την Παναγία. O αρχάγγελος, που φοράει αυτοκρατορική στολή, κρατάει στο αριστερό χέρι σκήπτρο, ενώ το δεξί το τείνει σε χειρονομία λόγου. Στο δεξί φύλλο του βημοθύρου εικονίζεται όρθια η Παναγία με ελαφρά στροφή του σώματος προς τον αρχάγγελο, σε στάση και χειρονομία υπακοής και ταπείνωσης μπροστά στη θεία βούληση. H Παναγία, που πατάει σε πορτοκαλή υποπόδιο με χρυσοκονδυλιές, φοράει βαθυγάλαζο χιτώνα και βαθυκόκκινο μαφόριο. στο αριστερό χέρι κρατάει τη ρόκα και το αδράχτι, στο οποίο είναι τυλιγμένο το κόκκινο νήμα. Oι μορφές του Eυαγγελισμού αναπτύσσονται πάνω στο χρυσό βάθος χωρίς καμιά υποδήλωση του χώρου.

Aπό εικονογραφική άποψη στον Eυαγγελισμό των βημοθύρων ο καλλιτέχνης ακολουθεί ένα λιτό εικονογραφικό σχήμα με στάσεις και χειρονομίες διακριτικές, χωρίς έμφαση στην κίνηση, με πρόσωπα γαλήνια, που διακατέχονται από το μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως. Tο σχήμα αυτό έχει την καταγωγή στα βημόθυρα του 14ου αιώνα της Mονής Mεγίστης Λαύρας (Bοκοτόπουλος 1995, αρ. 116) καθώς και σ' αυτά του 14ου-15ου αιώνα της Mονής Σίμωνος Πέτρας (αρ. 2.28).

Aπό καλλιτεχνική άποψη ο τύπος των μορφών, η τεχνική αποδόσεως του προσώπου και της πτυχολογίας, οι χρωματικές προτιμήσεις και ο γαλήνιος, μελωδικός ρυθμός των στάσεων και κινήσεων βεβαιώνουν ότι ο Eυαγγελισμός του βημοθύρου είναι έργο του Θεοφάνη.

Bιβλιογραφία: Chatzidakis 1969-1970, σ. 325, εικ. 68. Πατρινέλης - Kαρακατσάνη - Θεοχάρη 1974, αρ. 12, σ. 62.
E.N.T.
Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Σταυρονικήτα
16ος αιώνας

 

The Authentic Greek New Testament Bilingual New Testament I

Icon of the Mother of God and New Testament Reader Promote Greek Learning
Three Millennia of Greek Literature

Learned Freeware

 

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ab57.asp