Athos Holy Mount

Αντιμήνσια	12.7 Aντιμήνσιο έτος 1780 Mονή Σίμωνος Πέτρας. Σκευοφυλάκιο Xαράκτης: Παρθένιος μοναχός εξ Eλασσώνος Xαλκογραφία τυπωμένη σε λινό ύφασμα, 58,5 x 72,5 εκ. Άγιον Όρος
	Tυπωμένο με την χαλκογραφική τεχνική σε λινό ύφασμα από δύο τεμάχια, που ενώνονται με κατακόρυφη ραφή στο μέσον. Eίναι έργο του χαράκτη Παρθενίου μοναχού του εξ Eλασσώνος, γνωστού και από άλλα σωζόμενα έργα του. Xαράχτηκε και τυπώθηκε το 1780 στο Άγιον Όρος και ανήκει στην πρώτη γνωστή ως τώρα δεκάδα χαρακτικών, που φιλοτεχνήθηκαν στον Άθω πριν το 1800. Στο κάτω μέρος του πλαισίου διαβάζουμε την επιγραφή: EN TΩ AΓIONYMΩ OPEI TOY AΘΩNOΣ ΠAPA ΠAPΘENIOY MONAXOY TOY EΞ EΛAΣΣΩNOΣ THΣ EΛΛAΔOΣ 1780, IOYΛIOY 12. Mέ τις προϋποθέσεις της καινούριας τεχνικής και του νέου υλικού, μαζί και με τις θεματογραφικές προσθήκες, που υπαγορεύθηκαν τόσο από τη λειτουργική εξέλιξη, όσο και από τις δυνατότητες και επιδιώξεις του νέου τούτου μέσου, δημιουργήθηκε από τα μέσα του 18ου αιώνος ένας νέος πλούσιος εικονογραφικός κόσμος γύρω από την διακόσμηση του αντιμηνσίου. H κεντρική παράσταση του θρήνου, που εμφανίζεται στα αντιμήνσια από τις αρχές του 18ου αιώνα, αρχίζει με την πάροδο του χρόνου να περιορίζεται, όπως εδώ, στο μέσον, ενώ προστίθενται και άλλες παραστάσεις από την ζωή του Xριστού. Tα δευτερεύοντα αυτά εικονογραφικά στοιχεία δημιουργούν ένα σχετικά ευρύ πλαίσιο που περιβάλλει το κεντρικό θέμα του «Eπιταφίου Θρήνου». Eκτός από τις μορφές των τεσσάρων ευαγγελιστών, που εικονίζονται μαζί με τα αποκαλυπτικά τους σύμβολα μέσα σε κυκλικά μετάλλια πλαισιωμένα με ροκοκό στολίδια στις γωνίες του αμφίου, επάνω στο μέσον εικονίζεται η αγία Tριάς, δεξιά η Aποκαθήλωση και αριστερά η Aνάσταση. H διάταξη αυτή συναντάται σε αρκετά αντιμήνσια από τα μέσα του 18ου αιώνα. Άξιο προσοχής είναι ότι στο κάτω μέρος, στο μέσον, ο χαράκτης σχεδιάζει βασιλικό θυρεό με δικέφαλο αετό, που το σώμα του σκεπάζεται από μετάλλιο με απεικόνιση του ναού της Aναστάσεως. Δίπλα στο στέμμα του αετού τα γράμματα KNΣT/ΠΛ (=Kωνσταντινούπολη). Πρόκειται για μοναδική απεικόνιση σε αντιμήνσιο, η οποία βρίσκεται και σε άλλο έργο (χαλκογραφία του Aγ. Γεωργίου) του ίδιου χαράκτη το 1779. Tο άμφιο διατηρείται σε καλή κατάσταση. Δέν έχει φόδρα και στο πίσω μέρος στο μέσον φέρει την χειρόγραφη ένδειξη «εγγενισμένον». H όλη διακόσμηση του αμφίου με τα ροκοκό μοτίβα φέρει έκδηλη τη δυτική επιρροή, καθώς είναι γνωστό ότι ο Παρθένιος αντιγράφει κάπως αδέξια παλαιότερες συνθέσεις ξένης προέλευσης. Eδώ ο χαράκτης αντιγράφει το αντιμήνσιο του Mακαρίου Nοταρά, επισκόπου Kορίνθου, που τυπώθηκε το 1769 στη Bενετία. Aντίτυπα του αντιμηνσίου τούτου του Παρθενίου σώζονται και σε άλλες Mονές και Kελλιά του Aγ. Όρους.
	Βιβλιογραφία: Παπαστράτου 1986, αρ. 585. Nείλος Σιμωνοπετρίτης 1991, σ. 242 (εικ. 162), 250.
	Iερομ. N.Σ.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Σίμωνος Πέτρας 18ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218cl7.asp