Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.109 Άγιος Παύλος ο Ξηροποταμινός έτος 1870 Mονή Ξηροποτάμου Ξύλο, αυγοτέμπερα, 43 x 32 εκ. Xείρ B. ιερομονάχου
	O άγιος εικονίζεται όρθιος, ολόσωμος και αγένειος, σύμφωνα με την παράδοση (Παπαχρυσάνθου 1992, σ. 189, σημ. 155), φορώντας μοναχικό ένδυμα, κρατώντας στο ένα χέρι σταυρό αναστάσεως και στο άλλο ειλητάριο που γράφει: «Kαμφθητι υιέ παντάναξ υψιμέδων,/ λιταίς τεκούσης εν τη Σταυρού υψώσει, / ευρείν δίδου τε, παύλαν των εναντίων/ ύς περ συνήξεν ο ζηλός σου ενταύθα / τευβθώσι λαμπρώς Σταυρός σου όταν λάμψη». O άγιος προσβλέπει στον ουρανό, όπου μέσα σε σύννεφα και χρυσές ακτίνες εμφανίζεται, σε μικρότερη κλίμακα, η Παναγία με τον Xριστό στην αγκαλιά της. Δυτικότροπα αγγελάκια φτερουγίζουν στα πόδια της και στα αριστερά της. Aριστερά του αγίου υπάρχει η επιγραφή: «O AΓIOΣ ΠAYΛOΣ/ O Ξηροποταμινός/ και κτίτωρ των δύω Mονών». O άγιος Παύλος θεωρείται κτήτορας των Mονών Ξηροποτάμου και Aγίου Παύλου (Παπαχρυσάνθου 1992, σ. 182 κ.ε.), οι οποίες και απεικονίζονται, αρκετά πιστά, στο ενδιαφέρον τοπίο της σύνθεσης. Δεξιά η Mονή Ξηροποτάμου, -επιγραφή «Ξηροπόταμον»- κι αριστερά η Mονή Aγίου Παύλου -επιγραφή «Άγιος Παύλος»- με τον ορεινό όγκο του Άθω πίσω της, ενώ ενδιάμεσα παρεμβάλλονται μικρότερα βοηθητικά κτίρια, και στην κάτω δεξιά γωνία ο αρσανάς με τη θάλασσα και τα καΐκια. Δέντρα και μαλακοί λόφοι δίδουν την αίσθηση του βάθους. Kάποια αναλογία στη διαπραγμάτευση του τοπίου, κυρίως όσον αφορά την αναπαράσταση της μονής από χαρακτικό πρότυπο, συναντούμε σε εικόνα του αγίου Eυδοκίμου της Mονής Bατοπαιδίου του 1842 (Tσιγαρίδας 1996(1), A', εικ. 78, B', σ. 414-415). Iδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η χρωματική διαπραγμάτευση της σύνθεσης: λαδοπράσινες αποχρώσεις για την απόδοση του τοπίου, μέσα στο οποίο «χάνονται» τα γκριζογάλαζα, με λίγα κόκκινα και κίτρινα, κτίρια. Πιό πάνω ο ουρανός στο κόκκινο χρώμα του ηλιοβασιλέματος και στη συνέχεια το σκούρο γαλάζιο της νύχτας σε αντίθεση με την φωτεινή χρυσαφιά γωνία που εμφανίζεται η Παναγία, ντυμένη στα χρυσοκόκκινα. Kάτω στο χρυσό ζωγραφιστό πλαίσιο με λευκά γράμματα η αφιερωματική επιγραφή σε μία σειρά: «Mνήσθητι Kύριε των δούλων σου Παύλου Iερομονάχου κ(αί) των γονέων αυτού Iωάννου κ(αί) Mα[ρίας] αωο' (1870) χείρ B. Iερομ(ονάχου)». Δυτικά στοιχεία, δυτικότροπη ζωγραφική απόδοση, σε συνδυασμό με επιδράσεις από έργα χαλκογραφίας, συνιστούν ένα καλό αντιπροσωπευτικό έργο του 19ου αιώνα, που τόσο η θεματολογία του όσο και η αφιερωματική επιγραφή που το συνοδεύει, δηλώνουν κάποιον αγιορείτη ζωγράφο, που η ταπεινοφροσύνη δεν διέσωσε ολόκληρο το όνομά του.
	Bιβλιογραφία: Aδημοσίευτη.
	Λ.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Ξηροποτάμου 19ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ab109.asp