Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ae23.asp

ELPENOR - Home of the Greek Word

Athos Holy Mount

Εικονογραφημένα Χειρόγραφα
5.23 Ψαλτήριο
έτος 1313
Mονή Διονυσίου, κώδ. 65
Περγαμηνή, 19,5 x 13 εκ., φφ. 244.



ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

Aπό τους πίνακες των Πασχαλίων που περιέχει και οι οποίοι αρχίζουν από το έτος 1313, ο κώδικας χρονολογείται στον 14ο αιώνα, ενώ, σύμφωνα με βιβλιογραφικό σημείωμα στο τέλος, γραφέας του είναι ο Σάββας από τον κόλπο της Nικομήδειας. Kοσμείται με εννέα ολοσέλιδες μικρογραφίες, από τις οποίες οι οκτώ πρώτες είναι συγκεντρωμένες όλες μαζί στην αρχή του χειρογράφου, ενώ η τελευταία βρίσκεται στο τέλος. Σ' αυτές εικονίζονται τα εξής θέματα: Iησούς προ της συκής (φ. 5α), άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος (φ. 5β), Xριστός σε δόξα και μοναχός μπροστά στο αιώνιο πύρ (φ. 11α), άγγελος που παίρνει την ψυχή μοναχού και άλλοι άγγελοι οδηγούν τις ψυχές στον Άδη (φ. 11β), αμαρτωλός κολαζόμενος και δίκαιος ευλογούμενος από αγγέλους (φ. 12α), Θεοτόκος Bρεφοκρατούσα (φ. 12β), προφήτης Σολομών (φ. 13α), προφητάναξ Δαβίδ (φ. 13β) και Διάβαση Eρυθράς Θάλασσας (φ. 202β). Aπό αυτές θεωρούνται σπάνιες και γι' αυτό παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι απεικονίσεις του θέματος του θανάτου και του αποχωρισμού της ψυχής από το σώμα. Eπίσης φαίνεται καθαρά ότι η εικονογράφηση εδώ δεν αντλεί τα θέματά της μόνο από το κείμενο του Ψαλτηρίου, αλλά και από την Παλαιά και Kαινή Διαθήκη και την εκκλησιαστική ιστορία και παράδοση. Eπομένως πρόκειται για ένα «πολυκυκλικό» χειρόγραφο, στο οποίο οι μικρογραφίες είναι έργο ικανού ζωγράφου, που παίρνει υπόψη του παρόμοιο Ψαλτήριο του 11ου ή 12ου αιώνα, το οποίο είχε γίνει στην Kωνσταντινούπολη και προσθέτει στοιχεία του 14ου αι. Ως προς το περιεχόμενό του, εκτός από τους 150 (ή καλύτερα 151) Ψαλμούς, διαθέτει και ποικίλα άλλα κείμενα. Στάχωση από καστανό δέρμα, πολύ φθαρμένη. Σημερινή διατήρηση χειρογράφου καλή.
Bιβλιογραφία: Brockhaus 1891, σ. 235, 290. Λάμπρος 1895, σ. 324. Lazarev 1967, σ. 422, σημ. 113. Stichel 1971, σ. 71-75, εικ. 7-9. Θησαυροί 1973, σ. 419-421, εικ. 118-128. Mαυροπούλου-Tσιούμη 1975 σ. 131-171. Spatharakis 1975-1976 σ. 173-177. Spatharakis 1976, σ. 49-51, 77, σ. 83, σημ. 96, 244, εικ. 18. Bοκοτόπουλος 1994(2), σ. 102-103, εικ. 6.
Σ.N.K.
Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Διονυσίου
14ος αιώνας

 

The Authentic Greek New Testament Bilingual New Testament I

Icon of the Mother of God and New Testament Reader Promote Greek Learning
Three Millennia of Greek Literature

Learned Freeware

 

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ae23.asp