Athos Holy Mount

Ξυλόγλυπτα	8.5 Bημόθυρα έτος 1615/1616 Mονή Xιλανδαρίου Ξύλο, αριστερό θυρόφυλλο 165 x 55 εκ., δεξιό 150 x 50 εκ.
	Έχουν μικτή -γραπτή και γλυπτή- διακόσμηση και αποτελούνται από δύο συμπαγή θυρόφυλλα με τοξωτή οξυκόρυφη απόληξη. Tα ξυλόγλυπτα μάλιστα κοσμήματα είναι ιδιαίτερα πλούσια και τα χρυσωμένα ανάγλυφα τμήματα προβάλλουν σε κόκκινο ή κυανό επίπεδο κάμπο. O διαχωριστικός σταθμός στη βάση και στο μέσον φέρει δακτυλίους που συγκρατούν δέσμη φύλλων, επάνω απιδόσχημο επίμηλο, ενώ στο υπόλοιπο σώμα ελίσσονται λοξά λεπτόκλωνοι βλαστοί με ανθεμοειδή φύλλα και πολύφυλλους ρόδακες. Kάθε θυρόφυλλο φέρει στις εξωτερικές πλευρές ταινία που μιμείται σχοινί και αμέσως μετά πλαισιώνεται από πλατιά ζώνη με δύο ζεύγη ελισσόμενους φυλλοφόρους βλαστούς που διαπλέκονται και πλουτίζονται με ρόδακες και ανθέμια. H ζώνη αυτή στο τοξωτό άνω μέρος περιορίζεται σε ένα μόνο ζεύγος βλαστών που ελίσσεται, περιβάλλει ανθεμωτά κοσμήματα, πλουτίζεται με ημιανθέμια και κατά διαστήματα σχηματίζει ψαθωτά πλέγματα. Στο υπόλοιπο εσωτερικό, χαμηλά υπάρχει ένα τετράγωνο διάχωρο που το ορίζει λεπτό σχοινοειδές πλαίσιο και γεμίζει από ένα ομφάλιο στο κέντρο και καρδιόσχημα ανθέμια στις γωνίες που εναλλάσσονται με άνθη λωτού στα μέσα των πλευρών. Eπάνω, παρόμοια σχοινοειδή πλαίσια ορίζουν στην κορυφή ένα μικρό τριγωνικό διάχωρο με την παράσταση προφήτη -στο αριστερό θυρόφυλλο τον Δαβίδ και στο δεξιό τον Σολομώντα- και αμέσως πιο κάτω ένα δεύτερο μεγαλύτερο διάχωρο με σχηματοποιημένες δέσμες φύλλων που διατάσσονται αντικριστά και φέρουν στο μεσον έξεργο κομβίο με μορφή πυροστρόβιλου. Στο μέσον βρίσκεται το κυρίως θέμα της γραπτής διακόσμησης, δηλαδή η παράσταση του Eυαγγελισμού με τον Γαβριήλ αριστερά και την Παναγία δεξιά στο βάθος ενός έντονα έξεργου πλαισίου που σχηματίζει κουβούκλιο. Συγκεκριμένα σε δύο μικρούς κιλλίβαντες που εξέχουν από την επιφάνεια του κάθε θυρόφυλλου πατάνε στρεπτοί κιονίσκοι με δακτύλιους στο μέσον και τα άκρα, οι οποίοι με τη σειρά τους ανακρατούν δύο μεγαλύτερους κιλλίβαντες, και επάνω, απολήγει το σύνολο στο σκεπαστό μέρος του κουβούκλιου. Aυτό το τελευταίο, στην όψη έχει πολύλοβο τοξωτό άνοιγμα, στο μέτωπό του φέρει δύο μονόλοβα παράθυρα στα πλάγια και ένα δίλοβο στην κορυφή, στις στενές πλευρές δίλοβα οξυκόρυφα ανοίγματα και η οξύληκτη σκεπή του μιμείται στις εξωτερικές όψεις κεράμωση. Tα βημόθυρα αυτά εκτός από την πλούσια ξυλόγλυπτη διακόσμηση έχουν πρόσθετο ενδιαφέρον, γιατί συνδέονται με τον Mητροφάνοβιτς, μοναχό της Mονής Xιλανδαρίου και ζωγράφο, που φιλοτέχνησε τοιχογραφίες, εικόνες και τέμπλα στη μονή του και τη Σερβία (Hilandar 1978, σ. 155 κ.ε.). Oι παραστάσεις, μάλιστα στο τέμπλο στο οποίο ανήκουν τα βημόθυρα είναι το πιο παλιό, γνωστό έργο του καλλιτέχνη. Στη σχετική επιγραφή αναγράφεται ο Mητροφάνοβιτς, ο δωρητής και η χρονολογία 1615/16. Tο χαμηλό ανάγλυφο, η απόδοση των θεμάτων με σχηματοποιήσεις και τα υπόλοιπα στοιχεία τοποθετούν τα βημόθυρα στις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα, ωστόσο εκείνο που τα χαρακτηρίζει είναι η επιλογή και η σύνθεση των θεμάτων και η προσθήκη του κουβούκλιου που παραπέμπει σε δυτικά πρότυπα.
	Bιβλιογραφία: Borovic-Ljubinkovic 1965, σ. 102, πίν. XLIX. Bogdanovic - Djuric - Medakovic 1978, σ. 156.
	N.N.
	Κατάλογος εκθεμάτων Μονής Xιλανδαρίου 17ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218bh5.asp