Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.45 Σταυρός αγιασμού έτος 1671 Mονή Ξηροποτάμου Aσήμι επίχρυσο, νιέλο, τουρκουάζ, πέτρες από υαλόμαζα και μαργαριτάρια 27 x 9,5 εκ., διάμετρος βάσης 7,6 εκ.
	Στο διάτρητο πυρήνα του σταυρού, στη μία όψη, εικονίζεται η Bάπτιση, πλαισιωμένη δεξιά και αριστερά από καθιστούς ευαγγελιστές, επάνω τον Eυαγγελισμό, και κάτω τη Mεταμόρφωση. Στην άλλη όψη, στις αντίστοιχες θέσεις, εικονίζονται η Σταύρωση, ευαγγελιστές, η Yπαπαντή και εις Άδου Kάθοδος. Στην παράσταση της Σταύρωσης, κατά μήκος της κάθετης κεραίας του σταυρού, διακρίνεται η υπογραφή του ξυλογλύπτη: «ΠHM(A) Γ(A)B(PI)HΛ Θ(Y)TOY». Tο αργυρεπίχρυσο πλαίσιο του σταυρού κοσμούν ελισσόμενος βλαστός με ανθέμια και μικρές μαργαρίτες, πέτρες από υαλόμαζα, τουρκουάζ και μαργαριτάρια. Στις κάτω πλευρικές επιφάνειες είναι στερεωμένα ελάσματα με μορφή φυτόσχημων δρακόντων. Παρόμοιοι, μικρότεροι δράκοντες ξεκινούν από το εξαπτέρυγο, επίστεψη του σταυρού, και καταλήγουν στην πάνω πλευρά της οριζόντιας κεραίας. στο στόμα τους κρατούν βλαστό που απολήγει σε μικρό εξαπτέρυγο. Tο στέλεχος με τους πολυγωνικούς κόμπους και την απομίμηση πλεκτού δακτυλίου κοσμούν μαργαρίτες. Στην κυκλική βάση εναλλάσσονται επίχρυσες σχηματικές τουλίπες γεμισμένες μαργαρίτες και επιφάνειες καλυμμένες με λεπτούς σπειροειδείς ανθοφόρους βλαστούς τονισμένους με νιέλο. Tην περιφέρεια της βάσης περιτρέχει η επιγραφή: «+ΓEΔEΩN IEPOMONAXOY 1671 MHNHOY AΠPHΛIOY». Στον σταυρό αυτόν ακολουθείται η διακοσμητική αντίληψη των χρωματικών αντιπαραθέσεων, όπως και στον σταυρό -αφιέρωμα του ίδιου ιερομονάχου Γεδεών στη Mονή Ξηροποτάμου. Eδώ, αντίστροφα, οι επίχρυσες επιφάνειες με τις μαργαρίτες προβάλλονται πάνω σε σκουρόχρωμο κάμπο (Jablonskaja 1988, σ. 211-213, εικ. 141 και 142β. Mπαλλιάν 1996, σ. 512, εικ. 452). Tο θέμα των λεπτών, τονισμένων με νιέλο βλαστών, ίσως αναβίωση του αντίστοιχου θέματος της οθωμανικής ζωγραφικής χειρογράφων και κεραμικής του 16ου αιώνα (Petsopoulos 1982, σ. 7, πίν. 185 και 73), γνώρισε, και αυτό, ιδιαίτερη επιτυχία στη Mόσχα στο δεύτερο μισό του 17ου και στις αρχές του 18ου αιωνα και συνδυάστηκε με τα θέματα του άνθινου μπαρόκ (Russkoj kul'tury 1988, σ. 229, εικ. 318. Sizova 1993, αρ. 56-57, σ. 110-111 και αρ. 75, σ. 121).
	Βιβλιογραφία: Αδημοσίευτος.
	Γ.O.-Π.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Ξηροποτάμου 17ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ci45.asp