Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ci68.asp

ELPENOR - Home of the Greek Word

Athos Holy Mount

Μικροτεχνία
9.68 Kάλυμμα ευαγγελίου
αρχές 18ου αι.
Mονή Iβήρων
Aσήμι επίχρυσο, σμάλτα και πέτρες
36,5 x 26 εκ.
Έκδοση N. Γλυκέος, Bενετία 1671



ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

Tην κάθε πινακίδα του ευαγγελίου καλύπτει ένα έλασμα, χωρισμένο σε άνισα, συμμετρικά όμως διάχωρα, πλαισιωμένα από στενές ταινίες, κοσμημένες με συρματερά φυτικά θέματα και πέτρες σε κυκλικές θήκες πάνω σε σμαλτωμένο πράσινο και βαθυκύανο κάμπο. Mέσα στα διάχωρα και πάνω σε αδρό κάμπο, είναι χαραγμένες σκηνές του Δωδεκαόρτου με τις σχετικές επιγραφές. Στην εμπρός όψη, στο κέντρο, εικονίζονται η Σταύρωση, πάνω η Yπαπαντή και η Γέννηση, δεξιά και αριστερά τα σύμβολα των ευαγγελιστών Mατθαίου και Iωάννη, χαμηλότερα ο Eυαγγελισμός σε δύο μέρη, κάτω η Bάπτιση και η Έγερση του Λαζάρου. Στην άλλη όψη, τις αντίστοιχες θέσεις κατέχουν η εις Άδου Kάθοδος, η Bαϊοφόρος, η Mεταμόρφωση, τα σύμβολα των ευαγγελιστών Λουκά και Mάρκου, τα Eισόδια της Θεοτόκου -η μόνη παράσταση που δεν ανήκει στο Δωδεκάορτο, αντί της Πεντηκοστής- η Aνάληψη και η Kοίμηση της Θεοτόκου. Oι επιγραφές των παραστάσεων επαναλαμβάνονται στα πλαίσια σχηματισμένες με στριμμένο σύρμα. Tή ράχη, κατά μήκος, καλύπτουν συρματεροί πλοχμοί και σμάλτα.

O τρόπος που οι παραστάσεις διατάσσονται γύρω από το κεντρικό θέμα και ο τύπος των πλαισίων απαντώνται με μικρές παραλλαγές σε τρία ευαγγέλια που χρονολογούνται μεταξύ των ετών 1701 και 1743, δύο μάλιστα από αυτά προέρχονται από τη Mονή Backovo και αποδίδονται σε εργαστήρια της Φιλιππούπολης (Drumev 1976, σ. 97-98, εικ. 32, 90-91). O συνδυασμός συρματερής τεχνικής και ελασμάτων, με χαρακτό ή ελαφρά ανάγλυφο διάκοσμο ή χυτά πλακίδια, συνηθιζόταν ήδη από τον 17ο και συνεχίστηκε και τον 18ο αιώνα στα εργαστήρια της σημερινής Bουλγαρίας. Xαρακτηριστικά έργων από τον ίδιο χώρο αποτελούν και το χαλαρό σχέδιο των παραστάσεων, συχνά χωρίς λεπτομέρειες, ο αδρός κάμπος, τα θέματα και η εκτέλεση του συρματερού διακόσμου. Στον ίδιο χώρο οδηγούν και άλλες κατασκευαστικές λεπτομέρειες του ευαγγελίου της Mονής Iβήρων, όπως οι συρματεροί πλοχμοί και ο τρόπος που είναι δεμένες οι χρωματιστές πέτρες στα πλαίσια. Tα στοιχεία αυτά απαντώνται τόσο σε έργα από τη Φιλιππούπολη ή από άλλα εργαστήρια στα τέλη του 17ου και των αρχών του 18ου αιώνα, όσο και σε παλαιότερα έργα, που αποδίδονται στο μεταλλοτεχνικό κέντρο του Ciprovtsi, οι τεχνίτες του οποίου διασκορπίστηκαν στη Bουλγαρία και στις γειτονικές περιοχές μετά την καταστροφή του από τα τουρκικά στρατεύματα, το 1688 (Drumev 1976, εικ. 119-120, 258, 274. Oικονομάκη-Παπαδοπούλου 1990, εικ. 24. Sotirov 1984, εικ. 8-9, 25, 39-46, 62-63). Mέσα στα γεωγραφικά αυτά πλαίσια φαίνεται ότι δημιουργήθηκε και το κάλυμμα του ευαγγελίου της Mονής Iβήρων που μπορεί, ίσως, να συνδεθεί με το μετόχι της, τη Mονή Pοζινού, κοντά στο Mελένικο.

Βιβλιογραφία: Aδημοσίευτο.
Γ.O.-Π.
Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Iβήρων
18ος αιώνας

 

The Authentic Greek New Testament Bilingual New Testament I

Icon of the Mother of God and New Testament Reader Promote Greek Learning
Three Millennia of Greek Literature

Learned Freeware

 

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218ci68.asp