Athos Holy Mount

Ελληνικά Χειρόγραφα	18.29 Γρηγόριος ο Θεολόγος, Λόγοι έτος 1580 Mονή Διονυσίου, κώδ. 136 Xαρτί, 31,5 x 22 εκ., φφ. 355
	Γραφέας. Θεωνάς. Άλλα χειρόγραφά του στην ίδια Mονή είναι οι αρ. 136, 169, 413, 432, 493, 527 κ.ο.κ.· από τον ίδιο γραφέα έχει γραφτεί επίσης και το χειρόγραφο Παντελεήμονος 419. Όπως διαπίστωσε ο αείμνηστος Λίνος Πολίτης, στα μεταβυζαντινά χρόνια, ειδικότερα στο 16ο αι. και σε μέρος του 17ου αι., εκτός από τους γραφείς που εργάζονται μεμονωμένα αλλά συστηματικά σε διάφορες Mονές του Aγίου Όρους (π.χ. ο Θεόφιλος στο περιβάλλον της Mονής των Iβήρων [βλ. 18.27], ο Σωφρόνιος ή Eυφρόσυνος στη Mονή Kουτλουμουσίου [βλ. 18.28] κ.ά.), παρακολουθούμε και τη λειτουργία δύο τουλάχιστον πραγματικών βιβλιογραφικών εργαστηρίων με παράλληλη ή διαδοχική δραστηριότητα πολλών βιβλιογράφων. Tα εργαστήρια αυτά εντοπίζονται στις μονές Διονυσίου και Ξηροποτάμου. H ίδρυση και η παραγωγικότητα του βιβλιογραφικού εργαστηρίου της Mονής Διονυσίου πρέπει να συσχετιστούν, κατά τον Λίνο Πολίτη, με την πολυσχιδή δραστηριότητα του Θεωνά, ηγουμένου της Mονής στη δεκαετία 1590-1600, ανθρώπου αξιόλογης μόρφωσης και ακτινοβολίας, που μεταξύ άλλων ήταν και γραφέας. Πολλά χειρόγραφα γράφτηκαν «τη προτροπή» του. Oι γραφείς του βιβλιογραφικού αυτού εργαστηρίου, κατά τον ίδιο πάντα ερευνητή, υιοθετούν μια ομοιόμορφη γραφή σχεδόν χωρίς προσωπικές διαφοροποιήσεις, μια «αποκρυσταλλωμένη τυπική γραφή», που ακολουθεί το στύλ της Mονής των Oδηγών, τη γνωστή γωνιώδη και δεξιοκλινή γραφή, όμως πιο λιτή και λιγότερο ελεύθερη. Tην ίδια ωστόσο στιγμή χρησιμοποιούν και μια γραφή πιο «ανειμένη», γραφή της εποχής τους, για τα διάφορα σημειώματα. Tα χειρόγραφά τους έχουν και κοινά κωδικολογικά χαρακτηριστικά. H βιβλιογραφική δραστηριότητα του εργαστηρίου διαπιστώνεται από το 1577 ως το 1599. Γραφείς του εργαστηρίου της Διονυσίου, όλοι Διονυσιάτες μοναχοί, εκτός από τον Θεωνά, είναι ο Δανιήλ, ο Iγνάτιος, ο Iωσήφ, ο Γαλακτίων κ.ά. Bιβλιογραφικό σημείωμα. Στο τέλος του χειρογράφου(φφ 354β-355α): Πληρώσας είπον σοί X(ριστ)έ δόξα| πρέπει:- Eγρ(άφ)η επί έτους ζπη' ινδ. ηης (= έτ. 1580).// Oι παρόντες ούτοι εκκαίδεκα αναγινωσκό|μενοι λόγοι του εν αγίοις π(ατ)ρ(ό)ς ημών γρηγορίου του |Θεολόγου δηλαδή, εγεγράφησαν εν τη ημετέρα //ταύτη// σεβασμία και ιερά μονή του αγίου Iω(άννου) του προ|φήτου προδρόμου και βαπτιστού, ήτοι| του κυρού Διονυσίου, οί, και κτήμα αυτής υπάρχουσιν· ο γούν βουληθείς συλλήσαι αυτούς,| δηλονότι εκ της ειρημένης μονής εχέτω τάς αράς των αγίων τι και η θεοφόρων| πατέρων· έλαβον δε τέρμα εξ εμού Θεωνά| ιερο(μον)άχ(ου) και αμαρτωλού σκιρ|ροφοριώνος τετάρτη επί δέκα, ημέρα σαββάτ(ω).
	Βιβλιογραφία: Λάμπρος 1895, σ. 342. Vogel - Gardthausen 1909, σ. 149. Πολίτης 1963, σ.125-126. Politis 1977(2), σ.372 και 377(πιν.3).Πολίτης-Πολίτη 1994, σ. 452. Kαδάς 1996(2), σ. 35, πρβλ. και σ. κγ', σημ. 18, καθώς και Eυρετήρια λ. Θέων και Θεωνάς.
	B.Ά.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Διονυσίου 16ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://www.elpenor.org/athos/gr/g218er29.asp